Voor mijn studiekeuze twijfelde ik tussen informatica, natuurkunde en wiskunde. Vanaf de basisschool wilde ik al leraar worden en wiskundeleraar leek me het leukste. Ik had zelf ook een leuke docent voor wiskunde. Een docent die het vak goed kan overbrengen kan veel invloed hebben! Ik heb daarom uiteindelijk gekozen voor de wiskundestudie in Delft. Gelukkig had ik tijdens mijn studie wiskunde genoeg keuzeruimte om ook veel te leren over informatica. Ik heb verschillende keuzevakken gevolgd en in het derde jaar heb ik zelfs een minor in die richting gevolgd. Gaandeweg mijn studie heb ik mij meer en meer gespecialiseerd en gericht op de numerieke wiskunde, een mooie mix tussen informatica en wiskunde. Tijdens de studie heb ik meer liefde gekregen voor wiskunde vanwege de elegantie van het vak. Voor mij voelt wiskunde altijd als een puur iets, het is goed of fout, zwart of wit. Andere studies zijn toch altijd een model van de werkelijkheid, waar je bij wiskunde in feite een eigen wereld schept op basis van een aantal aannames.
Het bedrijf waar ik werk, ORTEC, maakt software voor bedrijven om complexe optimalisatieproblemen op te lossen zodat ze betere beslissingen kunnen maken. Vroeger waren dit met name logistieke problemen, zoals het vervoeren van producten van een magazijn naar verschillende winkels in het land. Tegenwoordig helpen we bijvoorbeeld ook met de personeelsplanning bij ziekenhuizen, zoals het inplannen van medisch personeel. Daarnaast zijn er projecten waar logistiek en planning gecombineerd worden: een monteur van een CV ketel moet zowel rondrijden als taken uitvoeren. In dat geval moet je dit dus allebei plannen.
Concreet werkt mijn team aan een oplossing voor planning. Een voorbeeld van een van onze klanten waar iedereen zich wel in kan herkennen, is het thuisbezorgen van de boodschappen van Albert Heijn. Albert Heijn kan dit niet zelf inplannen, omdat het een super complex probleem is. Stel je hebt 3 vrachtwagens die 9 bezorgingen moeten doen, dan zijn er al 20 miljoen mogelijkheden om boodschappen thuis te bezorgen! Uiteraard zijn er in de praktijk veel meer vrachtwagens die veel meer bezorgingen moeten doen. Het aantal mogelijkheden gaat dan ver over de 20 miljoen heen en kies daar maar eens een goede oplossing uit! Daarnaast heb je ook nog te maken met andere beperkingen, zoals de tijd waarop de boodschappen bezorgd moeten worden of hoeveel producten er in een vrachtwagen passen. Dat maakt het probleem nog complexer!
Als je zomaar een route kiest uit al die mogelijkheden, kun je een slechte optie kiezen waardoor de vrachtwagens aan het omrijden zijn. Dat heeft tot gevolg dat je minder bezorgingen kunt doen, een bezorging minder duurzaam is en dus ook meer geld kost. Door wiskunde (optimalisatie) te gebruiken, zorgen we dat deze planning zo efficiënt mogelijk is.
Wat wij ook voor Albert Heijn berekenen zijn de mogelijkheden in bezorgtijden voor de klant en de prijzen die daarbij horen. Hieruit kunnen klanten kiezen in de app bij het afrekenen. Het kan dat de vrachtwagen voor een bepaalde klant op een bepaald tijdstip 20 kilometer moet omrijden, terwijl op een ander tijdstip de vrachtwagen al in de buurt is. Als de vrachtwagen in de buurt is, is de prijs voor het bezorgen natuurlijk lager.
Om nog een voorbeeld te geven waarom het probleem complex is: in Amsterdam heb je naast de bezorgbusjes ook bakfietsen die boodschappen bezorgen. Er zijn dus twee manieren om te bezorgen, die niet hetzelfde werken. Je moet nu met twee typen diensten rekening houden en bedenken of het beter is met het busje of met de fiets. In de bakfiets kunnen natuurlijk minder boodschappen, maar het is wel veel handiger om mee te rijden in de binnenstad. Naast de miljoenen routes, tijdstippen en prijzen is dit dus nog een extra variabele die we meenemen in ons model.
Ik gebruik eigenlijk weinig wiskunde direct in mijn baan, doordat ik nu een leidinggevende functie als software manager heb. In deze functie ben ik verantwoordelijk voor een team van 10 mensen. Dit zijn econometristen, wiskundigen, informatici en natuurkundigen die alle wiskundige modellen en de software maken. Ik zorg ervoor dat mijn team aan het werk is met de juiste projecten en dat de kwaliteit van onze oplossingen (de software) hoog blijft.
Mijn baan bestaat uit veel afspraken en dingen regelen voor andere mensen. Op een gemiddelde dag heb ik bijvoorbeeld een afspraak met mijn team om te spreken over het inhoudelijke werk en eventuele problemen die er spelen. Daarnaast heb ik ook vaak afspraken met klanten om te kijken wat de klant wil en hoe we dit kunnen aanbieden met onze oplossingen en expertise.
Voor mijn functie zou je in theorie geen wiskundige achtergrond hoeven hebben, maar ik vind het wel een groot voordeel. Ik wil zelf graag weten hoe de oplossingen die we aanbieden werken en door mijn studie kan ik dat ook goed begrijpen. Daarnaast is het heel handig bij klantcontact, omdat ik makkelijker de brug kan zijn tussen mijn team en de klant. Ik kan goed aan de klant uitleggen waarom een bepaalde wens wiskundig heel complex kan zijn, waardoor we bijvoorbeeld meer tijd nodig hebben.
Om dit te doen moet je wel in staat zijn om de vertaalslag te maken van de praktische wensen van de klant naar wiskunde. Op deze manier helpen het abstract denken en het modelleren wat ik heb geleerd tijdens mijn studie mij in mijn dag-tot-dag taken. Hetzelfde geldt voor wat ik heb geleerd op het gebied van programmeren. In het team is het belangrijk dat we op tijd nieuwe software leveren. Omdat ik kennis heb van programmeren, kan ik kritische vragen stellen om te zien hoe we mogelijke problemen gaan oplossen en we op tijd onze doelen bereiken.
Eigenlijk kan er dan niks meer. Zonder wiskunde zouden er geen computers en software bestaan en bestaat mijn baan dus ook niet. Filosofisch gezien zou je zelfs nog kunnen stellen dat er überhaupt geen wetenschap zou kunnen bestaan zonder wiskunde.
Stel dat optimalisatie niet zou bestaan, dan is het knap lastig om een product te maken dat binnen een fatsoenlijke tijd een efficiënte planning kan geven. Je kiest dan misschien maar een oplossing die je snel hebt bedacht, waardoor je veel extra CO2 zou uitstoten, langere levertijden hebt, meer busjes nodig hebt en minder boodschappen kan bezorgen. Vandaag besteld, morgen in huis gaat dan zeker niet meer lukken!
Op de middelbare school was het altijd een beetje vaag wat je nou echt kunt met wiskunde, het was meer een beetje sommetjes maken en rekenen. Ik heb er toen nooit bij stilgestaan hoe groot het toepassingsgebied eigenlijk is. Nu ik meer weet, zie en waardeer ik dat ook meer. De schoonheid van wiskunde ben ik echt gaan zien naarmate ik ouder ben geworden. In de loop van mijn carrière ben ik meer de abstracte en filosofische kant van wiskunde gaan waarderen.
