Nee! Toen ik klein was wilde ik dierendokter worden of juf. Mijn familie zit vol natuurkundigen, zoals mijn opa, maar ik koos niet meteen voor natuurkunde. Ik had stiekem toch een stereotypebeeld van natuurkundigen, waar ik als vrouw niet inpaste. Op de open dag vond ik zelfs geen vrouwentoilet in het natuurkundegebouw! Gelukkig is dat nu veranderd. Ik koos eerst voor de studie industrieel ontwerpen, maar ik was vooral goed in de rekenvakken! Gelukkig zat natuurkunde aan de overkant van de gang, en maakte ik de overstap!
Natuurkunde is super veelzijdig en dat vind ik er zo leuk aan. Aan de ene kant is het technisch; je maakt veel rekensommen en puzzels. Aan de andere kant legt het uit hoe dingen werken, zelfs de dingen die je niet ziet. Denk maar aan je elektronen in je computer. Hoe werkt dat eigenlijk? Het onzichtbare deel daarvan vind ik echt fascinerend, want we zijn er totaal van afhankelijk. Kan jij nog zonder je smartphone? Het is daarom boeiend om te begrijpen waarom sommige mensen denken dat natuurkunde niets voor hen is. Het heeft namelijk zoveel invloed op ons leven. Dit geldt al helemaal voor quantumtechnologie, het gebied waar ik me op richt.
Quantum gaat over de natuurkunde van piepkleine, onzichtbare deeltjes! Grote dingen, zoals wij, volgen de wetten van Newton. Als je iets loslaat, dan valt het naar beneden. Maar quantum is anders dan wat we gewend zijn. Het gaat over deeltjes die we niet kunnen zien, zoals elektronen of lichtdeeltjes. Einstein noemde quantum ‘spookachtig’, omdat het alles overhoopgooit wat wij ons kunnen voorstellen! Soms zijn deze deeltjes zelfs op twee plekken tegelijkertijd! Mede door het onderzoeken van deze quantumdeeltjes, hebben we technologieën zoals het internet en computers ontwikkeld. En hoe beter onze technologie wordt, hoe meer we die kleine quantumdeeltjes gaan begrijpen en de technologie verder ontwikkelen. Dat kan leiden tot supersnelle computers. Maar wat dat teweeg zal brengen? Dat weten we natuurlijk nog niet!
Na mijn master bleef ik in de wetenschap en deed ik een promotieonderzoek (PhD) naar quantumdeeltjes. Dat betekende dat ik vier jaar lang experimenteel onderzoek deed in een kelder van het natuurkundegebouw. Maar ik vond het superleuk om te vertellen over quantum, vooral aan mensen die er niets vanaf wisten. Daarom wilde ik ook buiten de universiteit mensen bereiken! Ik deed theatershows, schreef een blog en had veel contact met journalisten. Zo kwam ik terecht in de wetenschapscommunicatie. Ik startte nog een periode van onderzoek (post-doctoraal) in de wetenschapscommunicatie, en nu leid ik de onderzoeksgroep ‘Quantum and Society’ – quantum en de samenleving.
Quantumtechnologie biedt enorme mogelijkheden, en daarom is het belangrijk dat iedereen erover leert. Onze missie is om de maatschappij te informeren en actief te betrekken bij quantumontwikkelingen. We onderzoeken alles op het raakvlak van quantum en de maatschappij. Wat weten mensen over quantum en wat vinden ze ervan? Welke zorgen hebben ze? Hoe kunnen we beter communiceren over quantum? Naast het uitvoeren van onderzoek, organiseren we ook veel activiteiten. Vorig jaar hielden we een gala over quantum in Tivoli Vredenburg. Ook bieden we een nationale Quantum Cursus aan, waarbij je online een quantum-diploma kunt halen! Doe jij ook mee?
Er zijn meerdere redenen waarom dit zo belangrijk is. Een daarvan is dat het essentieel is om in een vroeg stadium verschillende groepen mensen te betrekken bij de ontwikkeling van technologieën en wetenschap. We willen weten hoe mensen de technologie willen gebruiken en we willen zorgen voor acceptatie. Zonder wet- en regelgeving stappen mensen bijvoorbeeld niet zomaar in zelfrijdende auto's. Dit geldt ook voor quantumtechnologie en kunstmatige intelligentie (AI). Interactie tussen de samenleving en technologie is cruciaal. Dit is een uitdaging, maar precies daar doen wij onderzoek naar!
In mijn rol leid ik de onderzoeksgroep. Ik bedenk ideeën en onderzoekslijnen, en verzin nieuwe manieren om quantum beter uit te leggen, zoals metaforen. Daarnaast begeleid ik PhD-studenten en postdocs, help ik hen om verder te komen in de wetenschap en in het vakgebied van quantum en de maatschappij.
Geen dag is hetzelfde voor mij. Ik geef les en begeleid studenten, dus de ene dag denk ik met hen mee in hun projecten. Andere dagen focus ik me op het beleid van de universiteit, want ik was voorzitter van de Young Academy Leiden, een groep jonge wetenschappers aan de Universiteit Leiden. Wij denken na over wetenschaps- en onderwijsbeleid en zoeken verbinding met de samenleving. Ook heel belangrijk. En andere dagen besteed ik weer veel tijd aan lezen en voorbereiden, bijvoorbeeld om ideeën voor onze onderzoeksgroep te bepalen. Mijn werk is dus heel divers!
Quantummechanica begon met wiskunde, experimentele natuurkunde en computerwetenschappen. Maar ook sociale wetenschappers onderzoeken de impact van quantumtechnologie op de samenleving. Juristen werken aan de wetgeving, en technici zorgen voor de hardware en materialen. Iedereen met verschillende talenten kan bijdragen aan de toekomst van quantum! We hebben veel mensen nodig met diverse vaardigheden om deze technologie te ontwikkelen. Voel je dus niet buitengesloten en denk niet dat het te moeilijk is!
Mijn tip is: besef dat je met veel studies, vooral natuurkunde, nog alle kanten op kunt! Je hoeft nog niet te weten wat je precies wilt worden. Net zoals we niet precies weten hoe quantumtechnologie eruit gaat zien, weet jij nog niet hoe jouw toekomst eruit zal zien. Kies daarom iets wat je leuk en interessant vindt. Uiteindelijk vallen alle puzzelstukjes op hun plaats!
